‘De eerste sporen van de toekomstvisies zijn al zichtbaar in de werkelijkheid’ sprak Tracy Metz (NRC) tijdens de inleiding van het seminar over de gelijknamige tentoonstelling ‘Glimpses’.
Deze sporen zijn mogelijke ontwikkelingen en daarom opgepikt door de makers van de toekomstvisies. Iedere ontwikkeling heeft een levenscyclus: het ontstaan, de implementatie, het ‘gewoon’ worden en zijn en het ondergaan. Onderzoeker Everett Rogers heeft deze vertaald in een innovatietheorie. Als de mogelijke ontwikkelingen worden opgepikt door early adopters (de trendsetters) worden ze populair onder de massa om vervolgens ‘gewoon’ te worden. De massa vertegenwoordigt de tijdgeest die bepaalt of iets gewoon is of niet.
Bij de tentoonstelling Glimpses zie je welke ontwikkelingen gaande zijn en hoe deze ontwikkelingen onderdeel van onze tijdgeest kunnen worden. Glimpses geeft ons daarom letterlijk een glimp van New York en Amsterdam in het jaar 2040.
New York / Amsterdam
De toekomstvisies waar Tracy Metz het over had in de inleiding zijn echter visies van de gemeenten New York en Amsterdam. Ik vraag me af: missen we niet een stap als we de sporen direct vertalen naar een toekomstvisie? Namelijk het adaptieproces van de bewoners, de implementatie van de ontwikkeling? Of is dat juist een rol van overheden?
New York heeft een aantal jonge ontwikkelingen, zoals meer groen en het hergebruik van bestaand vastgoed, vertaald naar een to-do lijst die ‘simpelweg afgevinkt kan worden’. Amsterdam pakt het anders aan: niet de inhoud, maar het proces is een jonge ontwikkeling die de gemeente opgepikt heeft: Amsterdam doet aan co-creatie. De Dienst Ruimtelijke Ordening (DRO) legt hierbij liever niets vast en laat de inhoudelijke ontwikkelingen aan de bewoners over. De ideeën van de bewoners heeft Amsterdam de afgelopen jaren verzameld in de ‘Structuurvisie Amsterdam 2040. Economisch sterk & Duurzaam’. Het co-creatieve proces zal de burgers betrekken bij de uitvoering van de inhoud. Als er iets gebeurt althans, want het schort de gemeente aan een concrete planning en het is maar afwachten of de bewoners van Amsterdam echt uit zichzelf in beweging komen.
Zef Hemel (adjunct-directeur DRO, Amsterdam) gelooft er wel degelijk in. Hij sprak tijdens het seminar bij ARCAM over de kracht van het enthousiasme. Als je anderen kunt enthousiasmeren om mee te denken en te doen zullen zij ook anderen enthousiasmeren werkelijk mee te doen. Een theorie waar ik zelf ook in geloof. Niet voor niets schreef ik een blog over superpromoters. Toch denk ik dat een concreet plan vanuit de ideeën van de bewoners op zijn minst een steuntje in de rug is. Niet te vergeten dat we in Amsterdam, zelfs in tegenstelling tot New York, gewend zijn om ons te laten leiden door de overheid.
Voor beide steden is de vraag: kan de gemeente de sporen en trends doorzetten zodat zij in 2040 onderdeel worden van de tijdgeest? Kan Amsterdam de ‘doe-mentaliteit’ van New York krijgen en zetten de gekozen sporen en ontwikkelingen werkelijk door?
Glimpses: de tentoonstelling
De onderwerpen van de ontwikkelingen uit de tentoonstelling ‘Glimpses’ zijn ontstaan uit noodzaak. Dat wil zeggen: uit de basisvoorwaarden van de mens, en dus de basisvoorwaarden van de stad waarin deze mens leeft. De constante behoeften die door de ontwikkelingen tijdens iedere tijdgeest anders worden ingevuld.
Onze eerste levensbehoefte is ademhalen, breathing waarop eten (en drinken) volgt; eating. We moeten werken om eten te verdienen: making, en bewegen om naar ons werk te gaan: moving. Om dit alles te doen, moeten we een dak boven ons hoofd hebben: dwelling.
Bekijk de tentoonstelling bij ARCAM.
